Κυριακή του Ασώτου σήμερα αγαπητοί μου και η εκκλησία μας, σαν ένα τεράστιο καράβι, ξεκίνησε ήδη την πορεία της προς την Ανάσταση.
Κυριακή του ασώτου, και από τότε που ο Χριστός μας έδωσε την παραβολή αυτή ως πολύτιμο πετράδι, ως την μεγαλύτερη κληρονομιά, τόνοι μελάνης έχουν πέσει για να την αναπαράξουν και να την ερμηνεύσουν.
Και όχι άδικα. Οι σοφοί πατέρες της εκκλησίας μας μας λένε ότι ο Κύριος, ακόμα και κανένα θαύμα να μην είχε κάνει, ακόμα και τίποτα να μην είχε πει, ακόμα και κανένα ευαγγέλιο να μην είχαμε, και μόνο η παραβολή του ασώτου είναι ικανή να αποδείξει ότι Κύριος ζει, η πίστη μας στον Θεό είναι αληθινή.
Μας λέει το ιερό ευαγγέλιο ότι ένας πατέρας είχε δύο γιους και φυσικά τεράστια περιουσία. Ο μικρότερος γιος, κάποια στιγμή, θέλησε να ξεφύγει από την αυστηρή κατ’ εκείνον επιτήρηση του πατέρα του, του ζήτησε το μερίδιό του και έφυγε από κοντά του. Ήθελε όπως θα λέγανε σήμερα οι νέοι μας, να ξεφύγει από τη μούχλα και τα σκουριασμένα μυαλά της προηγούμενης γενιάς, και με αέρα μοντερνισμού και απόλυτης ελευθερίας να ανοίξει τα φτερά και να πετάξει, να φτάσει στα πέρατα του κόσμου, να γνωρίσει άλλους τόπους, άλλους ανθρώπους, άλλα έθιμα, να φάει ότι θέλει, να πιεί ότι θέλει, να γλεντήσει όπως θέλει, γιατί, η ζωή είναι λίγη και πρέπει να την χαίρεται κανείς. Μια ζωή την έχω, λέει, και αν δεν τη ζήσω τώρα, πότε; Και, ξέρω τι θα μου ξημερώσει αύριο;
Έτσι και έγινε. Ο πατέρας του του έδωσε το μερίδιο που του ανήκε και τον άφησε ελεύθερο να φύγει.
Έτσι, ο νέος αυτός γύρισε τον κόσμο όλο, γνώρισε όσα μπορούσε να γνωρίσει, έφαγε, ήπιε, γλέντησε όσο μπορούσε, μα κάποια στιγμή κατάλαβε ότι το σαράκι της ασωτίας και του Μαμωνά είχε ροκανίσει αμείλικτα την περιουσία. Μια περιουσία όμως για την οποία ο ίδιος δεν είχε μοχθήσει να αποκτήσει, δεν ίδρωσε, δεν έχυσε αίμα, και με την ευκολία που την απόκτησε, με την ίδια ευκολία και την σπατάλησε.
Και θα μου πείτε, παπα μου, τα ακούσαμε χίλιες φορές αυτά. Μετανόησε, έκλαψε, γύρισε και ζήτησε συγνώμη από τον πατέρα του και εκείνος άνοιξε την αγκαλιά του και τον δέχτηκε με μεγάλη χαρά.
Το ξέρω ότι το γνωρίζετε. Το ξέρω ότι το έχετε ακούσει και διαπιστώσει πως ο πατέρας της παραβολής είναι ο Θεός που περιμένει το απολωλός. Και όλοι θα μου πείτε ότι στο πρόσωπο του ασώτου καθρεφτίζεται όλη η ανθρωπότητα.
Σήμερα όμως αδέρφια μου θέλω να σας μιλήσω για κάτι άλλο. Στην παραβολή αυτή δεν πρωταγωνιστούν μόνο δύο πρόσωπο. Δεν είναι μόνο ο πατέρας και ο άσωτος υιός. Είναι και ο μεγαλύτερος υιός.
Σήμερα, ημέρα του ασώτου, θα ήθελα να εστιάσουμε λίγο και στον υιό αυτό. Συνήθως τον προσπερνάμε, αλλά, για να τον αναφέρει ο Κύριος, μάλλον μας αφορά. Μπορεί σήμερα να λέμε ότι με τον άσωτο «γιορτάζει» όλη η ανθρωπότητα, νομίζω όμως με τον μεγάλο γιο γιορτάζουμε εμείς. Γιορτάζουν όσοι σε κάθε Κυριακή και σε κάθε ακολουθία και λειτουργία βρίσκονται εντός των τειχών του ναού, όσοι προσπαθούν να κάνουν το θέλημα του Κυρίου. Όσοι από γεννησιμιού τους είναι κοντά στις εντολές και το νόμο του Θεού.
Και την θέση αυτή θα προσπαθήσω να την αναλύσω βασιζόμενος σε δύο βασικούς άξονες που κινείται ο άνθρωπος στη ζωή αυτή, τον υλικό – της σωματικής επιβίωσης, και τον πνευματικό – της εκκλησιαστικής ζωής.
Στο πρώτο, το υλικό – κοινωνικό κομμάτι καθρεπτίζεται ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας μας. Πολλές φορές συναντάμε τέτοιες περιπτώσεις. Τα παιδιά να απαιτούν την περιουσία των γονιών τους, να την παίρνουν, να την σπαταλούν και στο τέλος επιστρέφουν, είτε μετανοιωμένοι, είτε και όχι κάποιες φορές, και ο γονιός που πονά και αγονία για το σπλάχνο του το ξαναμαζεύει και προσπαθεί με νύχια και με δόντια να το βοηθήσει. Και καλά κάνει θα μου πείτε όλοι σας. Όλα καλά ως εδώ. Τι γίνεται όμως με το άλλο παιδί που δουλεύει νυχθημερόν και ενώ νομικίστικα όλα του ανήκουν βλέπει το γονιό του να τα δίνει στον άλλον όπου και πάλι υπάρχει ο κίνδυνος να τα σπαταλήσει; Τι γίνεται με την περίπτωση που το ένα παιδί είχε μάθει στην καλοπέραση και με την κρίση δεν έχει ψωμί να φάει, και ο γονιός, αντί να δώσει την πενιχρή του σύνταξη στο παιδί που ξημεροβραδιάζεται να τον φροντίζει, την δίνει στον άλλο.
Εκεί έρχεται η κακοφάνεια. εκεί έρχεται η διχόνοια στα αδέρφια. Εκεί έρχεται η πικρία του υπάκουου παιδιού προς τον γονιό, γιατί, ενώ αυτό βασανίζεται για το γονιό του, εκείνος συνεχίζει να έχει «αδυναμία» προς το άλλο. Τότε, το υπάκουο παιδί, ὠργίσθη λέει το ευαγγέλιο, καὶ οὐκ ἤθελεν εἰσελθεῖν, ὁ οὖν πατὴρ αὐτοῦ ἐξελθὼν παρεκάλει αὐτόν.
Αυτό που γίνεται και με τους γονείς σήμερα. Παρακαλάνε και προσπαθούν να εξηγήσουν στα παιδιά τους και να δικαιολογήσουν την πράξη τους. Και ακούνε το «εσύ πάντα αυτόν αγαπούσες, σε αυτόν είχες αδυναμία. Για μένα ποτέ δεν έδωσες δεκάρα».
Την απάντηση όμως μας την δίνει ο Κύριος με την παραβολή του χαμένου προβάτου. Τρέχει να μαζέψει λέει το ένα, παρατάει τα ενενήντα εννέα με κίνδυνο να τα χάσει, να ξεφύγουν και άλλα από το κοπάδι, να τα κατασπαράξει ο λύκος. Και όμως, λέει ο Χριστός πως χαίρεται που βρήκε το ένα περισσότερο απ’ ότι για τα υπόλοιπα. Κακώς το κάνει; Όχι. Δεν βγάζει κανέναν απ’ έξω. Και μας λέει «τέκνον, σὺ πάντοτε μετ᾿ ἐμοῦ εἶ, καὶ πάντα τὰ ἐμὰ σά ἐστιν· εὐφρανθῆναι δὲ καὶ χαρῆναι ἔδει, ὅτι ὁ ἀδελφός σου οὗτος νεκρὸς ἦν καὶ ἀνέζησε, καὶ ἀπολωλὼς ἦν καὶ εὑρέθη».
Αυτό δύσκολα μπορούμε να το καταλάβουμε όταν είμαστε παιδιά γιατί μας καταβάλλει ο εγωισμός μας. Μόνο όταν έρθουμε κι εμείς στη θέση εκείνη του γονιού θα μπορέσουμε να δούμε τα πράγματα όχι με αριθμητική ισότητα αλλά με χριστιανική ισότητα. Μόνο όταν παραδώσουμε άνευ όρων τον εαυτό μας στον Θεό, μόνο όταν θα γαλουχήσουμε τα παιδιά μας με Χριστό θα υπάρχει αγάπη στην οικογένεια και όχι συμφέρον.
Ας έρθουμε τώρα και στο δεύτερο άξονα. Στην οικογένεια που έχουμε εδώ μέσα, του Χριστού. Και σας ερωτώ, υπάρχει ομοιότητα με τον μεγαλύτερο γιο;
Πόσες φορές αγαπητοί μου δεν καθρεφτιζόμαστε σ’ αυτόν; Πόσες φορές δεν απαιτούμε να έχουμε περισσότερα προνόμιά στην εκκλησία εμείς, που πασχίζουμε, που τρέχουμε για το ναό, που εκκλησιαζόμαστε ενελειπώς από κάποιους άλλους που δεν είχαν πατήσει ποτέ το πόδι τους;
Αγκαλιάζουμε όπως και όσο θα έπρεπε τον άσωτο που δεν είχε μέχρι πρότινος σχέση με την εκκλησία και τελευταία έκανε στροφή μεγάλη μετανοίας; Επιτρέπουμε σε αυτό τον άσωτο να κάτσει στο κάθισμα που νομίζουμε ότι μας ανήκει λες και το φέραμε από την κληρονομιά του πατέρα μας ή δημιουργούμε αταξία στην εκκλησία την ώρα της ακολουθίας διώχνοντάς τον από τη δική μας θέση; Έχουμε τέτοιο δικαίωμα; Αφήνουμε περιθώριο προσφοράς και στον άλλο ή τον διώχνουμε εκτοξεύοντας τον εγωισμό μας στα ύψη; Μήπως υπάρχει ακόμα και περιφρόνηση για τους πεπλανημένους και ενδόμυχα χαιρόμαστε που θα πάμε στον Παράδεισο και αυτοί στην κόλαση; Μήπως εμείς γινόμαστε κριτές και τους καταδικάζουμε στο πυρ το εξώτερον πριν τον Κύριο; Κάποιοι άγιοι της εκκλησίας μας προσευχόταν ακόμα και γι αυτό το διάβολο παρ όλο που τους έκανε το βίο αβίωτο. Εμείς τι κάνουμε για τα αδέρφια μας;
Εμείς οι ιερείς, αγκαλιάζουμε όλα τα παιδιά μας σας στοργικοί γονείς, ή προσέχουμε μόνο αυτά που μας προσφέρουν και μας προσέχουν; Παιδιά της ενορίας είναι όλοι οι κάτοικοί της. Παιδιά του Θεού είναι όλα. Αδέρφια μας είναι όλα, ασχέτως τι πιστεύουν. Περιμένουμε με αγονία την επιστροφή του ασώτου και πεπλανημένου και διάκριση δε χωράει. Καχυποψία δεν χωράει. Δεν χρειάζεται όταν βλέπουμε τη χαρά της εκκλησίας στην επιστροφή του ασώτου να καθόμαστε μακρόθεν και προσκαλεσάμενοι ἕνα τῶν παίδων να ρωτάμε τί εἴη ταῦτα όπως ο μεγάλος αδερφός και ὠργισθέντες οὐκ ηθέλομεν εἰσελθεῖν.
Διότι θα έρθει ο πατέρας και θα μας πει «σὺ πάντοτε μετ᾿ ἐμοῦ εἶ, καὶ πάντα τὰ ἐμὰ σά ἐστιν· εὐφρανθῆναι δὲ καὶ χαρῆναι ἔδει, ὅτι ὁ ἀδελφός σου οὗτος νεκρὸς ἦν καὶ ἀνέζησε, καὶ ἀπολωλὼς ἦν καὶ εὑρέθη».
Δεν μας λέει ο Κύριος τι έγινε τελικά με τον υιό αυτό. Εισήλθε στην χαράν ταύτην ή όχι; Μπήκε στον Παράδεισο ή ο εγωισμός του και η οργή του τον άφησαν απ’ έξω; Δεν είχε σημασία αυτό για τον πατέρα ή δίνει την δυνατότητα της επιλογής σε όλους εμάς να επιλέξουμε; Θα δείξουμε αγάπη και θα σωθούμε ή τους κόπους όλων των χρόνων θα τους χάσουμε;
Πολλά τα ερωτήματά, οι απαντήσεις προσωπικές του καθ’ ενός μας.
Καλή μετάνοια σε όλους μας!!!